……Σαράντα χρόνια μετά το Μάη του 68 και λίγο παραπάνω από τα 50 χρόνια από τη δημοσιοποίηση της “Εκθεσης περί της κατασκευής καταστάσεων και των συνθηκών οργάνωσης και δράσης της διεθνούς καταστασιακής τάσης” του Γκυ Ντεμπώρ (Ελεύθερος τύπος Δεκέμβριος 1998)…
… Από το 1957 ο Ντεμπώρ περιέγραψε την έλευση της μεταμοντέρνας εποχής όπου “…οι νέες επιθυμίες που γεννιούνται δε βρίσκουν αντίκρυσμα, διότι, παρότι οι πόροι της εποχής επιτρέπουν την πραγμάτωση τους, η καθυστερημένη οικονομική δομή αδυνατεί να τους αξιοποιήσει. Ταυτόχρονα χάνει οποιαδήποτε συνοχή και η ιδεολογία της άρχουσας τάξης. Καταρχήν επειδή οι διαδοχικές κοσμοθεωρίες της έχουν χάσει κάθε συνοχή, με αποτέλεσμα να ρέπει η ιδεολογία προς αυτόν τον ιστορικό ιντεντερμενισμό…. κατά δεύτερο λόγο, επειδή συνυπάρχουν μέσα σε αυτή διάφορες αντιδραστικές σκέψεις….”
Η σύγχρονη κουλτούρα δηλαδή το σημερινό “σύμπλεγμα αισθητικής, συναισθημάτων και ηθών” προσδιορίζεται από τη μερική προσάρτηση νέων αξιών και την αντιπολιτιστική παραγωγή, χρησιμοποιώντας τα μέσα της μεγάλης βιομηχανίας (μυθιστόρημα, κινηματογράφο, τηλεόραση) οδηγεί στη διάχυση της μαζικής σύγχυσης και τη συνέχεια της αποβλάκωσης και μετά το σχολείο και την οικογένεια…
Για τον Ντεμπώρ η κυρίαρχη ιδεολογία “οργανώνει τον εκχυδαϊσμό των ανατρεπτικών ανακαλύψεων και αφού τις αποστειρώσει, τις διαδίδει ευρέως…”
“Στη σφαίρα της κουλτούρας η αστική τάξη προσπαθεί να εκτρέψει την κλίση προς το νέο – η οποία είναι επικίνδυνη για αυτήν – προς ορισμένες εκφυλισμένες, ακίνδυνες και θολές μορφές καινοτομίας. Μέσω των εμπορικών μηχανισμών που ελέγχουν την πολιτιστική δραστηριότητα, οι πρωτοποριακές τάσεις αποκόπτονται από τους κοινωνικούς τομείς που θα μπορούσαν να τις υποστηρίξουν…. “
“Μία επαναστατική δράση στην κουλτούρα πρέπει να έχει ως στόχο, όχι να ερμηνεύσει ή να εκφράσει τη ζωή αλλά να τη διευρύνει… Μαζί με τον τερματισμό της εκμετάλλευσης του ανθρώπου, θα πρέπει να εκλείψουν και τα πάθη, οι παρηγοριές και οι συνήθειες που αυτή γέννησε…”
“Πρέπει να ξεκινήσουμε τώρα μία οργανωμένη, συλλογική εργασία, η οποία θα τείνει προς μία ενιαία χρήση όλων των μέσων ανατροπής της καθημερινής ζωής… Πρέπει να κατασκευάσουμε νέες ατμόσφαιρες, οι οποίες θα είναι προϊόν και ταυτόχρονα εργαλείο νέων συμπεριφορών. Σε ένα πρώτο στάδιο επομένως πρέπει να προβούμε σε μία εμπειρική χρήση των καθημερινών πρακτικών καθώς και των πολιτιστικών μορφών που υφίστανται σήμερα, μη αναγνωρίζοντας σε αυτές καμία αξία. Ακόμη και το ίδιο ακριβώς το κριτήριο “καινοτομία”, “μορφική επινόηση” έχει χάσει το νόημα του μέσα στα παραδοσιακά πλαίσια μίας τέχνης, δηλαδή, ενός ανεπαρκούς, αποσπασματικού μέσου, του οποίου οι μερικές ανανεώσεις είναι εκ των προτέρων ξεπερασμένες και επομένως αδύνατον να υπάρχξουν…”
“Η κεντρική μας ιδέα είναι εκείνη της κατασκευής καταστάσεων, δηλαδή, η συγκεκριμένη κατασκευή προσωρινών ατμοσφαιρών ζωής και ο μετασχηματισμός τους σε μια γεμάτη πάθος, ανώτερη ποιότητα. Πρέπει να αναπτύξουμε μία μεθοδική επέμβαση, με άξονα τους πολύπλοκους παράγοντες δύο συνιστωσών που βρίσκονται σε διαρκή αλληλεπίδραση: α) το υλικό περιβάλλον της ζωής, β) τις συμπεριφορές που αυτό γεννά και οι οποίες το ανατρέπουν.
Οι προοπτικές δράσης μας επί του περιβάλλοντος, μας οδηγούν τελικά στην ιδέα της ενιαίας πολεοδομίας. Η τελευταία ορίζεται καταρχήν, από τη χρήση του συνόλου των τεχνικών ως μέσα που συμβάλλουν σε μία ολοκληρωμένη σύνθεση του περιβάλλοντος………”
“Η δράση μας στον τομέα της συμπεριφοράς… μπορεί να ορισθεί συνοπτικά ως μία επινόηση παιχνιδιών νέου τύπου. Ο σημαντικότερος στόχος μας πρέπει να είναι η διερεύνηση του σημαντικού μέρους της ζωής και η μέγιστη δυνατή μείωση των ασήμαντων στιγμών αυτής……. το καταστασιακό παιχνίδι διακρίνεται από την κλασική αντίληψη περί παιχνιδιού, στο μέτρο που αρνείται ριζικά τον ανταγωνιστικό χαρακτήρα του δεύτερου καθώς και τον διαχωρισμό του από τη σημερινή ζωή. Αντιθέτως το καταστασιακό παιχνίδι εμπεριέχει μία ηθική επιλογή: τον αγώνα στο πλευρό εκείνων που εγγυώνται την μελλοντική ελευθερία και του παιχνιδιού. … μέχρι τώρα η άρχουσα τάξη έχει κατορθώσει να χρησιμοποιεί προς όφελος της τον ελεύθερο χρόνο, τον οποίο έχει αποσπάσει από αυτήν το επαναστατικό προλεταριάτο, αναπτύσσοντας έναν τεράστιο βιομηχανικό τομέα παραγωγής δραστηριοτήτων του ελεύθερου χρόνου, ο οποίος είναι ένα ασυναγώνιστο όργανο αποβλάκωσης του…”
“Μία αρχική προσπάθεια για έναν νέο τρόπο συμπεριφοράς παρουσιάστηκε ήδη με εκείνο που ονομάσαμε περιπλάνηση: Πρακτική μίας συναρπαστικής πορείας, χωρίς συγκεκριμένο προορισμό, η οποία στηρίζεται στο γρήγορο πέρασμα μέσα από ποικίλες ατμόσφαιρες…. η εφαρμογή αυτής της θέλησης για παιγνιώδη δημιουργία, πρέπει να επεκταθεί σε όλες τις γνωστές μορφές των ανθρωπίνων σχέσεων, έτσι ώστε να επηρεάζει, λόγου χάρη, την ιστορική εξέλιξη των συναισθημάτων όπως η φιλία και ο έρωτας.”
Κοινωνία του θεάματος: “Όλη η ζωή των κοινωνιών στις οποίες κυριαρχούν οι σύγχρονες συνθήκες παραγωγής εκδηλώνεται σαν μία τεράστια συσσώρευση θεαμάτων. Ό,τι είχε άμεσα βιωθεί απομακρύνθηκε σε μία αναπαράσταση.”
“Το θέαμα δεν είναι ένα σύνολο εικόνων, αλλά μια κοινωνική σχέση ατόμων μεσολαβημένη με εικόνες. Το θέαμα δεν μπορεί να νοηθεί σαν κατάχρηση ενός κόσμου της όρασης, σαν ένα προϊόν των τεχνικών μαζικής διάδοσης εικόνων. Είναι μάλλον μία κοσμοθεώρηση, πραγματωμένη, μεταφρασμένη υλικά. Είναι μία θεώρηση του κόσμου που έχει αντικειμενοποιηθεί. “
“Η συνείδηση της επιθυμίας και η επιθυμία της συνείδησης είναι ένα και το αυτό σχέδιο που, στην αρνητική του μορφή, επιθυμεί την κατάργηση των τάξεων… το αντίθετο του είναι η κοινωνία του θεάματος, όπου το εμπόρευμα αυτοθαυμάζεται μέσα σε έναν κόσμο που το ίδιο δημιούργησε….”
“όταν η ιδεολογία, που είναι η αφηρημένη βούληση του καθολικού και η ψευδαίσθηση του, νομιμοποιείται από την καθολική αφαίρεση και την έμπρακτη δικτατορία της ψευδαίσθησης πάνω στη σύγχρονη κοινωνία, δεν είναι πιο η βολουνταριστική πάλη του τμηματικού, αλλά ο θρίαμβος του…”
“Το θέαμα είναι η κατεξοχήν ιδεολογία, γιατί εκθέτει και εκδηλώνει, στην ολότητα του, την ουσία κάθε ιδεολογικού συστήματο: την εξαθλίωση, την καθυπόταξη και την άρνηση της πραγματικής ζωής…. είναι το ανώτερο στάδιο μίας επέκτασης που έστρεψε την ανάγκη ενάντια στη ζωή…”
“Αυτός που υπομένει παθητικά την αλλότρια καθημερινή του μοίρα ωθείται έτσι σε μία τρέλα που αντιδρά με χιμαιρικό τρόπο σε αυτή τη μοίρα, προσφεύγοντας σε μαγικές τεχνικές. Η αναγνώριση και η κατανάλωση των εμπορευμάτων, βρίσκονται στο επίκεντρο αυτής της ψευδοαπόκρισης σε μια επικοινωνία χωρίς απόκριση…”
“το θέαμα δεν είναι ταυτόσημο με το απλό βλέμμα, ακόμα και όταν αυτό συνδυάζεται με την ακοή. Είναι αυτό που διαφεύγει από τη δραστηριότητα των ανθρώπων, από την αναθεώρηση και τη διόρθωση του έργου τους. Είναι το αντίθετο του διαλόγου..”
“Η αυτοχειραφέτηση ….. δεν μπορεί να διεκπεραιωθεί ούτε από το απομονωμένο άτομο ούτε από το ατομικοποιημένο, υποκείμενο σε χειραγωγήσεις, πλήθος, αλλά μόνο από την τάξη που είναι ικανή να διαλύσει όλες τις τάξεις, αναθέτοντας όλη την εξουσία στην απο-αλλοτριωτική μορφή της υλοποιημένης δημοκρατίας: το Συμβούλιο,μέσα στο οποίο η πρακτική θεωρία αυτοελελέγχεται και παρακολουθεί τη δράση της. Μονάχα εκεί όπου τα άτομα είναι “άμεσα συνδεδεμένα με την καθολική ιστορία” μονάχα εκεί όπου ο διάλογος έχει οπλιστεί για να επιβάλλει θριαμβευτικά τους όρους του”
