Category: Μεταφορντισμός

Μανιφέστο του Μετα-φουτουρισμού

Του Φράνκο (Μπίφο) Μπεράρντι

απόσπασμα από το υπό δημοσίευση κείμενο του Μπίφο: “Επισφαλής Ραψωδία. Σημειοκαπιταλισμός και οι παθολογίες της μετα-αλφα γενιάς”

Μετάφραση: Θοδωρής Σάρας

Εκατό χρόνια πριν, στην πρώτη σελίδα της Le Figaro, για την αισθητική συνείδηση του κόσμου, ο Filippo Tommaso Marinetti δημοσίευσε το μανιφέστο που εγκαινίασε τον αιώνα που πίστευε στο μέλλον. Το 1909 το μανιφέστο ξεκίνησε γρήγορα μια διαδικασία όπου ο συλλογικός οργανισμός της ανθρωπότητας έγινε μηχανικός. Το γίγνεσθαι-μηχανή έχει φτάσει στο φινάλε του με τις αλληλουχίες του παγκόσμιου ιστού και έχει τώρα ανατραπεί από την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, που στηρίχτηκε στην μελλοντοποίηση της οικονομίας, το χρέος και την οικονομική της υπόσχεση. Αυτή η υπόσχεση έχει τελειώσει. Η εποχή του μετα-μέλλοντος έχει ξεκινήσει.
Μανιφέστο του Μετα-φουτουρισμού
Franco “Bifo” Berardi
Διαβάζετε δημιουργικά στα αγγλικά από τους Erik Empson και Arianna Bove
 1. Θέλουμε να τραγουδήσουμε τον κίνδυνο του έρωτα, την καθημερινή δημιουργία μιας γλυκιάς ενέργειας που ποτέ δεν είναι διασκορπισμένη.
2. Τα ουσιώδη στοιχεία της ποίησης μας θα είναι η ειρωνεία, η τρυφερότητα και η εξέγερση.
3. Η ιδεολογία και η διαφήμιση έχουν εξυψώσει τη μόνιμη κινητοποίηση των παραγωγικών και νευρικών ενεργειών της ανθρωπότητας προς την κατεύθυνση των κερδών και του πολέμου. Θέλουμε να εξυψώσουμε την τρυφερότητα, τον ύπνο και την έκσταση, την λιτότητα των αναγκών και την ευχαρίστηση των αισθήσεων.
4. Δηλώνουμε ότι το μεγαλείο του κόσμου έχει εμπλουτιστεί με μία νέα ομορφιά: την ομορφιά της αυτονομίας. Κάθε μία στο ρυθμό της· κανείς δεν πρέπει να περιορίζεται σε πορεία με ομοιόμορφο βήμα. Τα αυτοκίνητα έχουν χάσει τη γοητεία της σπανιότητας και πάνω απ ‘όλα δεν μπορούν πλέον να εκτελέσουν το καθήκον για το οποίο σχεδιάστηκαν: η ταχύτητα έχει επιβραδυνθεί. Τα αυτοκίνητα είναι ακίνητα σαν ηλίθιες χελώνες που κοιμούνται ελαφριά στην κυκλοφορία της πόλης. Μόνο η βραδύτητα είναι γρήγορη.
 5. Θέλουμε να τραγουδήσουμε τον άντρα και τη γυναίκα που ο ένας χαϊδεύει τον άλλο, για να γνωρίσει ο ένας τον άλλο και τον κόσμο καλύτερα.
6. Η ποιήτρια πρέπει να δαπανήσει τον εαυτό της με ζεστασιά και γενναιοδωρία για να αυξήσει τη δύναμη της συλλογικής νόησης και να ελαττώσει τον χρόνο της μισθωτής εργασίας.
7. Η ομορφιά υπάρχει μόνο μέσα στην αυτονομία. Κανένα έργο που δεν εκφράζει τη νοημοσύνη του δυνατού δεν μπορεί να είναι ένα αριστούργημα. Η ποίηση είναι μία γέφυρα που καλουπώνεται πάνω από την άβυσσο του τίποτα για να επιτρέψει την ανταλλαγή διαφορετικών φαντασιών και να ελευθερώσει τις μοναδικότητες.
 8. Είμαστε στο έσχατο ακρωτήρι των αιώνων … πρέπει να κοιτάξουμε πίσω για να θυμηθούμε την άβυσσο της βίας και του τρόμου που η στρατιωτική επιθετικότητα και η εθνικιστική άγνοια είναι σε θέση να ξυπνήσει οποιαδήποτε στιγμή στο χρόνο. Έχουμε ζήσει στο στάσιμο χρόνο της θρησκείας για πολύ καιρό. Η πανταχού παρούσα και αιώνια ταχύτητα είναι ήδη πίσω μας, στο διαδίκτυο, ώστε μπορούμε να ξεχάσουμε τις συγκεκομμένες ρίμες του και να βρούμε το μοναδικό μας ρυθμό.
9. Θέλουμε να γελοιοποιήσουμε τους ηλίθιους που διέδωσαν το λόγο του πολέμου: τους φανατικούς του ανταγωνισμού, τους φανατικούς των γενειοφόρων θεών που υποκινούν σφαγές, τους φανατικούς που τρομοκρατούνται από την αφοπλιστική θηλυκότητα που ανθίζει σε όλους μας.
10. Απαιτούμε η τέχνη να μετατραπεί σε μια δύναμη μεταβολής της ζωής. Αναζητούμε να καταργήσουμε το διαχωρισμό μεταξύ ποίησης και μαζικής επικοινωνίας, να ανακτήσουμε τη δύναμη των μέσων από τους εμπόρους και να το επιστρέψουμε στους ποιητές και τους σοφούς.
11. Θα τραγουδήσουμε τα μεγάλα πλήθη που μπορούν να απελευθερωθούν επιτέλους από τη δουλεία της μισθωτής εργασίας και μέσω της αλληλεγγύης θα εξεγερθούν κατά της εκμετάλλευσης. Θα τραγουδήσουμε για τον άπειρο ιστό της γνώσης και της εφεύρεσης, της άυλης τεχνολογίας που μας ελευθερώνει από τη φυσική στέρηση. Θα τραγουδήσουμε το επαναστατικό κογκνιταριάτο το οποίο είναι σε επαφή με το σώμα του. Εμείς θα τραγουδήσουμε στο άπειρο του παρόντος και θα εγκαταλείψουμε την ψευδαίσθηση του μέλλοντος.

Η Ανάδυση της γνωστικής εργατικής τάξης στον ελληνικό κοινωνικό σχηματισμό.

Κατεβάστε το κείμενο από εδώ.
Άρθρο παρέμβασης του Θοδωρή Σάρας στην ευρωπαϊκή συζήτηση στα πλαίσια του kafca

Περίληψη

Στο κείμενο αυτό γίνεται προσπάθεια να περιγράψω τις διαδικασίες εκείνες στο επίπεδο της διαβίου εκπαίδευσης αλλά και των καθημερινών αγώνων του πλήθους των εργαζόμενων, οι οποίες ίσως οδηγούν στην κατασκευή ενός νέου στρώματος γνωστικής εργασία, που δυνητικά και όχι ενεργά αναδύεται ως αυτοοργανωμένη τάξη (order) που υπερβαίνει τις κυρίαρχες μηχανές κράτους και καπιταλισμού.
(κογκνιταριάτο, διαβίου εκπαίδευση, σημειοκαπιταλισμός, αυτοοργανωμένη τάξη, αυτονομία)

Franco Berardi Bifo: Γνωστική εργατική τάξη (Κογκνιταριάτο) και Υποκειμενοποίηση

Μετάφραση – Επιμέλεια: Θοδωρής Σάρας σε μορφή open office το βρίσκετετε στο rebelnet
Κατεβάστε το κείμενο από εδώ.

Πρωτότυπο: Franco Berardi Bifo, Cognitarian Subjectivation e-flux journal, November 2010, v. 20

Τα πρόσφατα χρόνια γίναμε μάρτυρες ενός νέου τεχνο-κοινωνικού πλαισίου σύγχρονης υποκειμενοποίησης. Και θα ήθελα να αναζητήσω αν μία διαδικασία αυτόνομου, συλλογικού αυτοπροσδιορισμού είναι δυνατή στην παρούσα εποχή. Η έννοια της “γενικής διάνοιας” που συνδέεται με την ιταλική μετα-εργατιστική σκέψη στα 1990 (Paolo Virno, Maurizio Lazzarato, Christian Marazzi) δίνει έμφαση στην διάδραση ανάμεσα στην εργασία και τη γλώσσα: η κοινωνική εργασία είναι ο ατελείωτος ανασυνδυασμός μυριάδων θραυσμάτων παράγοντας, επεξεργάζοντας, διανέμοντας, και αποκωδικοποιώντας σημεία και πληροφοριακές μονάδες κάθε είδους. Κάθε σημειωτικό τμήμα που παράγεται από έναν πληροφοριακό εργάτη πρέπει να ανταποκρίνεται και να ταιριάζει σε αναρίθμητα άλλα σημειωτικά τμήματα προκειμένου να μοροφοποιήσει το συνδυαστικό πλαίσιο του πληροφοριακού- εμπορεύματος, του σημειο-κεφαλαίου.

Το σημειο-κεφάλαιο τοποθετεί τις νευρο-ψυχικές ενέργειες στην εργασία, υποβάλλοντας τες στη μηχανιστική ταχύτητα, αναγκάζοντας την γνωστική δραστηριότητα να ακολουθήσει το ρυθμό της δικτυωμένης παραγωγής. Ως αποτέλεσμα, η συναισθηματική σφαίρα συνδεδεμένη με τη νόηση πιέζεται στα όρια της. Ο κυβερνοχώρος υπερφορτώνει τον κυβερνοχρόνο, γιατί ο κυβερνοχώρος είναι μία απεριόριστη σφαίρα η ταχύτητα της οποίας επιταχύνεται χωρίς όρια, ενώ ο κυβερνοχρόνος (ο οργανικός χρόνος της προσοχής, της μνήμης, της φαντασίας) δεν μπορεί να επιταχυνθεί πέρα από ένα συγκεκριμένο σημείο – αλλιώς σπάζει. Και πραγματικά σπάζει, καταρρέει κάτω από το στρες της υπερ-παραγωγικότητας. Μία επιδημία πανικού και κατάθλιψης διαχέεται τώρα σε ολόκληρα τα κυκλώματα του κοινωνικού εγκεφάλου. Η τωρινή κρίση στην παγκόσμια οικονομία έχει πολλά να κάνει με αυτό το νευρικό κλονισμό. Ο Μαρξ μίλησε για την υπερπαραγωγή, εννοώντας την υπέρβαση των διαθέσιμων αγαθών που μπορούν να απορροφηθούν από την κοινωνική αγορά. Αλλά σήμερα είναι ο κοινωνικός εγκέφαλος που δέχεται επίθεση από την συντριπτική προσφορά των αγαθών που απαιτούν προσοχή. Το κοινωνικό εργοστάσιο έχει γίνει το εργοστάσιο της δυστυχίας: η γραμμή συναρμολόγησης της δικτυακής παραγωγής εκμεταλλεύεται άμεσα την συναισθηματική ενέργεια της γνωστικής τάξης.

Continue reading Franco Berardi Bifo: Γνωστική εργατική τάξη (Κογκνιταριάτο) και Υποκειμενοποίηση

Η τάξη ως πλήθος εργατικών χεριών

Θοδωρής Σάρας ‘Αρθρο στο Ροσιναντε Ιανουαριου

Κατεβάστε το άρθρο από εδώ.

Οι επιχειρήσεις στη διάρκεια των τελευταίων τριών δεκαετιών, προσαρμόζουν τις δομές και τις διαδικασίες τους στο μοντέλο της ελαστικής συσσώρευσης του κεφαλαίου, με σκοπό να μειώσουν το υψηλό κόστος της εργασίας, στην περιόδου του φορντισμού όπου κράτος, εργοδοτικές και εργατικές οργανώσεις ρύθμιζαν τις ανταγωνιστικές τους σχέσεις μέσα από τη θέσμιση παρεμβατικών πολιτικών προνοιακού τύπου. Η έρευνα των καταναλωτικών συνηθειών του πλήθους των εργαζόμενων, η εισαγωγή νέων τεχνολογιών πληροφορίας επέτρεψαν τη μείωση του χρόνου παραγωγής και κυκλοφορίας των εμπορευμάτων, αυξάνοντας έτσι την παραγωγικότητα της εργασίας. Στη νέα φάση η αξία του εμπορεύματος αποκτά και μία τρίτη διάσταση αυτή της συμβολικής αξίας (δίπλα στην αξία χρήση και την ανταλλακτική αξία) οδηγώντας στην κοινωνία του θεάματος, των δικτύων και της πληροφορίας.
Η ελαστική συσσώρευση αφορά τα είδη ρύθμισης της σχέσης ανάμεσα σε κεφάλαιο και εργασία, τις ώρες και τις μεθόδους εργασίας, και φυσικά την αγορά εργασίας. Βασικός στόχος είναι η μείωση του χρόνου ανακύκλωσης του κεφαλαίου τόσο στο επίπεδο της παραγωγής όσο και στο επίπεδο της κυκλοφορίας, μέσα από τη διαρκή προσαρμογή των συστημάτων οργάνωσης της παραγωγής, στις αλλαγές που γίνονται με την εισαγωγή τεχνολογίας, νέων καταναλωτικών προτύπων, νέων Life styles κλπ πάντα με σκοπό την αύξηση της εκμετάλλευσης των μισθωτών σκλάβων, και επομένως της παραγόμενης υπεραξίας.

Continue reading Η τάξη ως πλήθος εργατικών χεριών

Αυτοοργάνωση του ανταγωνιστικού κινήματος στη μεταφορντική εποχή.

Σάρας Θοδωρής

Άρθρο στο Ροσινάντε Δεκεμβρίου

Κατεβάστε το άρθρο από εδώ.

“Ποια είναι όμως η φυσική οργάνωση των μαζών;
Είναι αυτή που βασίζεται στους ιδιαίτερους προσδιορισμούς
της πραγματικής ζωής,..”
Μιχαήλ Μπακούνιν (1)

Οι κοινωνίες του 21ου αιώνα διαμορφώνονται σε ένα παγκόσμιο πλέγμα κοινωνικών πολιτικών και πολιτιστικών σχέσεων, οι οποίες υπερβαίνουν τους επιμέρους “εθνικούς” κοινωνικο-οικονομικούς σχηματισμούς, και ελκύονται από την ελαστική κεφαλαιοκρατική συσσώρευση.

Στο επίπεδο της αξίας, ήδη από τα μέσα του προηγούμενου αιώνα, εμφανίζεται δίπλα στην ανταλλακτική αξία και την αξία χρήσης, η συμβολική αξία των εμπορευμάτων. Τα προϊόντα της εργασίας μετατρέπονται σε φορείς νοημάτων, ιδεών, πολιτιστικών συμβόλων και σημείων, τα οποία ρίχνονται μέσα στη διαδικασία της κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης, οδηγώντας στην ανάπτυξη ενός νέου βιομηχανικού κλάδου, αυτού του θεάματος. Ο εργάτης – παραγωγός (ανταλλακτικής αξίας), καταναλώνει προϊόντα για την αναπαραγωγή της εργατικής του δύναμης (αξίες χρήσης) αντιστοιχώντας σε κάθε ενέργεια ένα σύμβολο, μία πολιτιστική επιταγή, ένα ολόκληρο πλέγμα ετερόνομων σχέσεων, που οδηγούν στην αγκίστρωση του σε αξίες φετίχ. (αυτοκίνητο, σπίτι, κλπ) Φυσικά η αγκίστρωση αυτή δεν είναι αποτέλεσμα μίας διαδικασίας αποξένωσης και/ή αλλοτρίωσης αλλά μία επιλογή για την ικανοποίηση των επιθυμιών και των αναγκών του. Η εποχή του θεάματος και η αναδυόμενη κοινωνία των ειδώλων, η οποία βασίστηκε στη διαμόρφωση τεράστιων τραπεζικών μηχανισμών πίστωσης, πρόσφεραν σε κάθε εργαζόμενο, το όνειρο της στιγμιαίας πραγμάτωσης της “ελευθερίας” στον “παράδεισο” της κατανάλωσης εμπορευμάτων, τόσο στο χρηστικό όσο και στο συμβολικό επίπεδο. Το κράτος πρόνοιας με τις επιδοματικές του πολιτικές έδωσε χώρο για την μεγέθυνση των κεφαλαιοκρατικών συσσωρεύσεων μέσω της πλαστικοποίησης των καθημερινών συνηθειών των εργατών.

Continue reading Αυτοοργάνωση του ανταγωνιστικού κινήματος στη μεταφορντική εποχή.

Μεταφορντισμός. Η περίπτωση της πόλης της Νάουσας

Άρθρο στο Ροσινάντε.

Σάρας Θοδωρής

Κατεβάστε το άρθρο από εδώ.

Στα τέλη της δεκαετίας του ’70 διαμορφώθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο ένας κυρίαρχος συνασπισμός εξουσίας ανάμεσα σε κράτη, οργανισμούς (ΔΝΤ, ΠΟΕ, ΕΕ, ΝΑFTA κλπ), και μερίδων της κεφαλαιοκρατικής τάξης με υπερεθνικά χαρακτηριστικά. Ο υπερεθνικός αυτός συνασπισμός οδήγησε σε έναν νέο συμβιβασμό ανάμεσα σε κεφάλαιο και εργασία με βασικό στόχο την προσαρμογή των κοινωνικο-οικονομικών σχηματισμών, στη λογική της ελαστικής κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης. Το δόγμα της νέας τάξης πραγμάτων συνέθεταν η ελευθερία κίνησης κεφαλαίων, εργασίας, εμπορευμάτων και πληροφορίας.

Την ελαστικοποίηση της κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης ακολούθησε και η ελληνική περιφέρεια. Στα πλαίσια της προσαρμογής αυτής η πόλη της Νάουσας μετατράπηκε σταδιακά σε ένα φάντασμα της βιομηχανικής εποχής. Η πόλη έφτασε στη ακμή της τα μέσα της δεκαετίας του ’80 όταν οι κλωστοϋφαντουργοί εργαζόμενοι έφταναν τις 4.000. Στη δεκαετία αυτή διαμορφώνεται και ο κυρίαρχος επιχειρηματικός όμιλος του Θ. Λαναρά (ΚΛΩΝΑΤΕΞ ή μετέπειτα Ενωμένη Κλωστοϋφαντουργία United Textiles) Η ΕΝΚΛΩ μέχρι και το 2005 κατείχε ηγετική θέση στον τομέα του νήματος με 35% μερίδιο στην εγχώρια αγορά και 15% στην ευρωπαϊκή, και διεθνείς συνεργασίες με μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες στον κλάδο της ένδυσης όπως είναι οι Nike, Adidas, Reebok, Benetton.1

Τη δημιουργία του κολοσσού της ΕΝΚΛΩ στήριξε το κράτος με τις νεοφιλελεύθερες διαχειρίσεις του (ΠΑΣΟΚ ΝΔ) αλλά και ο γραφειοκρατικός συνδικαλισμός της ΓΣΕΕ. Η τριμερής σχέση της φορντικής εποχής (κεφάλαιο – κράτος – ΓΣΕΕ) στήριξαν τη διαδικασία της συγκέντρωσης κεφαλαίου από τον Λαναρά. Η ενίσχυση της διαδικασίας αυτής γινόταν πάντα με πρόσχημα την “κρίση” που απειλούσε τον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας και την ανάγκη “εξυγίανσης” της εταιρείας. Έτσι η “εξυγίανση” χρηματοδοτήθηκε το 1996 με 4,7 δις δραχμές, το 2004 με 23 εκ ευρώ, ενώ το 2008 η εταιρεία εξασφάλισε 35 εκ ευρώ. Τα κεφάλαια αυτά επενδύθηκαν στη σταδιακή μεταφορά των εργοστασίων σε χώρες μικρότερου εργασιακού κόστους (Αλβανία, “Μακεδονία”, Βουλγαρία κ.α) Στη “μητροπολιτική έδρα” της επιχείρησης διατηρήθηκαν οι τομείς της έρευνας και διοίκησης, του ελέγχου των πωλήσεων και των δικτύων διανομής και του μάρκετινγκ.

Continue reading Μεταφορντισμός. Η περίπτωση της πόλης της Νάουσας