Το ερώτημα του τρόπου με τον οποίο παράγεται ελεύθερα η γνώση στα πλαίσια ενός σχολείου, συνδέεται άμεσα με τον τρόπο που ορίζουμε την έννοια της ελευθερίας… Η παραδοσιακή (μοντέρνα) θεώρηση της ελευθερίας έχει την προέλευση της στις διάφορες θεωρίες (πλατωνικές κατά βάση) αποξένωσης του υποκειμένου από κάποια ανώτερη ουσία (συνείδηση, θέση κλπ), η οποία είναι συστατική της ταυτότητας του. Χωρίς να μακρυγορώ παραπέμπω τους φίλους μπλόγκερ σε ολόκληρη την κριτική του ρεύματος του μεταμοντερνισμού στις παραδοσιακές θεωρίες. Οποιαδήποτε προσέγγιση αυτού του είδους της έννοιας της ελευθερίας, οδηγείται στην ανάγκη ύπαρξης μίας σειράς ενδιάμεσων υποκειμένων (συλλογικών, ατομικών, όπως είναι οι φιλόσοφοι στο έργο του Πλάτωνα, οι αντιπρόσωποι στη σύγχρονη “αντιπροσωπευτική δημοκρατία”, στο κόμμα της μαρξιστικής θεωρίας, στον ψυχαναλυτή της φροϋδικής θεωρίας κλπ), τα οποία μεσολλαβούν για την απελευθέρωση των ανελεύθερων.
Αντίθετα αν θεωρήσουμε την ελευθερία από την πλευρά των παρατηρητών, ή πιο απλά των φορέων της δράσης, οι οποίοι είναι αυτόνομα υποκείμενα τότε είμαστε υποχρεωμένοι να παραγκωνίσουμε τις παραπάνω διαμεσολλαβήσεις. Αυτός που δρα δεν αποτελεί ένα θύμα των συνθηκών αποξένωσης του αλλά είναι ο ίδιος δημιουργός των συνθηκών αυτών…. Δέχεται ή όχι το βαθμό ελευθερίας που του ορίζουν και επιλέγει σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό το μονοπάτι προσαρμογής του στις εξωτερικές συνθήκες πάντα σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά της δικής του ταυτότητας.
Τα παιδιά σου γερο-δάσκαλε, που τόσο θαυμάζεις και καμαρώνεις, είναι ό,τι ήσουν, ήμουν και ήταν όλοι μας οι φίλοι και συν-οδοιπόροι.
Καθορίζουν, αποκωδικοποιούν και ερμηνεύουν το περιβάλλον τους βιωματικά από τη μια, αλλά και με βάση τις επιθυμίες τους απ’ την άλλη. Πώς μπορείς να περιμένεις από ένα παιδί που στύβει την πέτρα, να προσεγγίσει τη γνώση ? Τα μοναδικά εφόδια του είναι η πίστη σε κάτι που δεν μπορεί να ορίσει, τα όνειρα του και το κέφι του. Έχει τη δύναμη, όχι την τέχνη και πρέπει να αρκεστεί στην επιμονή του να ανέβει το βουνό, ανακαλύπτοντας το μονοπάτι βήμα-βήμα. Δεν μπορεί να το διαλέξει, δεν το ξέρει, το ακολουθεί αλλά και το παρακάμπτει όποτε μπορεί.
Με άλλα λόγια, αυτά που τα παιδιά επιλέγουν όσο είναι μαθητές, είναι μια ζωή που βλέπουν να τη ζουν άλλοι, χωρίς να μπορούν να την ερμηνεύσουν. Ο γιατρός με την άσπρη μπλούζα, το στέλεχος με τη γραβάτα ή ο αθλητής με τα πρωτοσέλιδα. Το αποτέλεσμα είναι το προφανές. Η πορεία ως εκεί, μακρά, θολή και δεν τα απασχολεί. Υπάρχει θεωρητικά η ελευθερία στην επιλογή, αλλά διαλέγουν κάτι που δε γνωρίζουν, όπως κάναμε όλοι μας, όταν συμπληρώναμε το μηχανογραφικό μας.
Η ζύμωση για πιο ελεύθερα και καθαρά μυαλά, τελειώνει μάλλον αργότερα από τη μαθητική ζωή. Όταν όλα είναι πιο βαριά και επίπονα. Το μόνο που μπορείς να κάνεις γερο-δάσκαλε είναι να τα ερεθίσεις ώστε να βγάλουν τη μαγιά. Όσα παιδιά, έχουν μαγιά …
Blogofile,
ύψιστε των δυνάμεων….
Οι παρατηρήσεις σου γόνιμες όπως πάντα ανοίγουν τα φτερά της παρέας μας… Συμφωνώ ότι η προσέγγιση της γνώσης στη φάση αυτή της ζωής των νέων είναι βιωματική και διαισθητική…. αλλά φίλε μου και το βίωμα αναδύεται μέσα από τις καθημερινές εμπλοκές τους στο συναισθηματικό, λογικό, αισθητηριακό ακόμα και το βιολογικό επίπεδο… το θέμα είναι ότι απαιτούμε από 17χρονα παιδιά να αποφασίζουν και να δρουν ως 50αρηδες… καταπιέζοντας έτσι τη κυριολεκτικά οργιώδη ψυχοσωματική τους κατάσταση…
Φιλιά πολλά από τον παγωμένο Βορρά και τα λέμε Χριστούγεννα στο Νότο…