Μετάφραση – Επιμέλεια: Θοδωρής Σάρας
Πρωτότυπο κείμενο: Łukasz Stanek : Collective Luxury: Architecture and Populism in
Charles Fourier από το autoportret 2 [34] 2011
[Οι σημειώσεις του Stanek ακολουθούν την κλίμακα των αριθμών, ενώ του μεταφραστή την
κλίμακα του ελληνικού αλφάβητου]
Κατεβάστε το κείμενο ελεύθερα σε μορφή pdf από εδώ
Το 1972 ο μαρξιστής φιλόσοφος, κοινωνιολόγος και συγγραφέας της θεωρίας της παραγωγής του
χώρου, Henri Lefebvre δημοσίευσε την εισαγωγή στον τόμο Actualité de Fourier, που ακολούθησε
ένα συμπόσιο για τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Κάρολου Φουριέ (1772- 1837) .[1] Αυτή η επ-
ανακάλυψη του σοσιαλιστή συγγραφέα, που αποκλήθηκε από τους πολιτικούς αντιπάλους του
“ουτοπιστής” εγγράφηκε σε μία ευρύτερη επανεξέταση της σχέσης ανάμεσα στην αρχιτεκτονική,
την πόλη και την πολιτική από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 στη Γαλλία. Αυτή η επαναθεώρηση
ήταν δυνατή μόνο με την ουσιαστική αμφισβήτηση της σχέσης, ανάμεσα στην παραγωγή και την
κατανάλωση, και με τον επαναπροσδιορισμό της έννοιας της εργασίας στον μεταπολεμικό
φορντισμό.
Η ανακάλυψη του Φουριέ από τον Lefebvre συνέπεσε με τη διατύπωση της θεωρίας της
παραγωγής του χώρου, η οποία δημοσιεύθηκε σε έξι βιβλία μεταξύ του 1968 (Δικαίωμα στην
Πόλη- Right to the City ) και το 1974 (Η παραγωγή του χώρου- The Production of Space ).
Αναπτύσσοντας μια θεωρία του χώρου, ως παραγόμενου από, και παραγωγικού των κοινωνικών
πρακτικών, ο Lefebvre υποστήριξε ότι η κεντρική ιδέα του Φουριέ ήταν η πεποίθηση ότι νέες
κοινωνικές σχέσεις απαιτούσαν την παραγωγή νέων χώρων.[2]
Αναπτύσσοντας μια κριτική της μεταπολεμικής πολεοδομίας [3], ο Lefebvre παρατήρησε ότι ο
παραδειγματικός τόπος για το έργο του Φουριέ του νέου χώρου για μια νέα κοινωνία, ήταν το
Palais-Royal, ένας χώρος που κατασκευάστηκε για την ευδαιμονία, ένας “χώρος που οδηγεί το
λόγο, τονώνει τις απολαύσεις, συσχετίζει τα άτομα μεταξύ τους, επιτρέποντας να ενισχύουν το ένα
το άλλο” · ένας χώρος κακής φήμης που μισήθηκε από όλους τους ηθικιστές, τόσο τους
επαναστάτες όσο και τους συντηρητικούς. [4] Σε μια τηλεοπτική συνέντευξη του, το 1972, ο
Lefebvre υποστήριξε ότι το Palais Royal, ως ένας τόπος θεάτρου, στοών, συνάντησης, εμπορίου,
εργασίας, ελεύθερου χρόνου και πολυτέλειας, αποτέλεσε την έμπνευση για το Φαλανστήριο – ένα
κτίριο για 1620 κατοίκους που προβλέφτηκε από τον Φουριέ, ως το κομβικό σημείο για την
κοινωνία που ερχόταν. [5] Ο Φουριέ συνέλαβε την αρχιτεκτονική ως συλλογική πολυτέλεια,
αποδίδοντας με την περιγραφή του Φαλανστήριου, ως “παλάτι” το οποίο, στο Dictionnaire de
sociologie phalanstérienne (1911) του Silberling περιγράφηκε ως ένας τόπος ελευθερίας, που είναι
εγγυημένος “υπό την αιγίδα των καλών ηθών και την παρατήρηση της εθιμοτυπίας, την ευγένεια
και την καλαισθησία, που προκύπτει φυσικά από την κοινωνική ζωή.” [6] Στην ανάγνωση του
Lefebvre, ο Φουριέ αντιτάχτηκε σε έναν αιώνα ασκητισμού της αριστερής σκέψης, και συνέλαβε
τη συλλογική πολυτέλεια ως πολιτικό σχέδιο. “Αυτές οι ιδέες-έγραψε ο Φουριέ – οι οποίες
εμφανίζονται ως υπολογισμός της πολυτέλειας και του πλεονασμού, είναι, στην πραγματικότητα,
μια θεωρία της υψηλής πολιτικής, από την οποία θα προέρθει η θεμελιώδης αρχή της κοινωνικής
ευτυχίας, το φύτρο της ένωσης.” [7]
Continue reading Συλλογική πολυτέλεια: Αρχιτεκτονική και Λαϊκισμός στoν Κάρολο Φουριέ.